Czas przeszły niedokonany (Imperfectum) jest prostym czasem, do którego nie potrzebujemy czasowników posiłkowych (hebben i zijn). Czasownikiem, który pełni funkcję orzeczenia będzie zatem czasownik w czasie przeszłym niedokonanym.
Tego czasu używamy do opisów i opowiadań, oraz do wyrażania czynności z przeszłości, które się powtarzały.
Czasownik w czasie imperfectum wygląda następująco:
temat czasownika + te(n) / de(n)
Tylko czasowniki regularne tworzą formę czasu przeszłego niedokonanego właśnie w ten sposób. Pamiętacie o soft ketchup (np. z wpisu o czasie przeszłym dokonanym)?
Kiedy z naszych dwóch powyższych wyrazów (soft ketchup) wyrzucimy wszystkie samogłoski to zostaną nam następujące spółgłoski: s, f, t, k, ch, p. Jeżeli temat czasownika kończy się na podane spółgłoski to dodamy wtedy końcówkę – te w liczbie pojedynczej, a w liczbie mnogiej – ten. W ten sposób otrzymujemy czasowniki regularne w omawianym czasie przeszłym.
Jeżeli nasz temat czasownika kończy się na "pozostałe litery" (których nie ma w soft ketchup) to w liczbie pojedynczej dodamy końcówkę – de, a w liczbie mnogiej końcówkę – den.
Zobaczmy to na przykładach:
wachten (czekać)
temat czasownika - wacht ik wachtte
jij wachtte
hij/zij wachtte
wij/jullie/zij wachtten
wandelen (spacerować)
temat czasownika – wandel ik wandelde
jij wandelde
hij/zij wandelde
wij/jullie/zij wandelden
Uwaga! Jeżeli temat czasownika kończy się np. na literę z, to wszyscy z Was wiedzą, że w odmianie czasowników w czasie teraźniejszym z trzeba zamienić na s. Przy literze v, trzeba zamienić ją na f.
reizen (podróżować) temat czasownika – reis
Kolejnym krokiem jest dodanie odpowiedniej końcówki. I właśnie w tym momencie, mamy do czynienia z pewnego rodzaju wyjątkiem. Nasz temat czasownika kończy się na literę s wiec końcówki -te/ten byłyby właściwe. Niestety tak nie jest. W czasownikach tego typu patrzymy co było pierwsze z czy s. Litera z była pierwsza, wiec w liczbie pojedynczej trzeba dodać końcówkę -de, a w mnogiej – den.
Otrzymujemy zatem: reizen – reisde/reisden
Taka sama zasada obowiązuje we wszystkich pozostałych czasownikach regularnych, których temat kończy się na f.
leven (żyć) temat czasownika – leef leefde/leefden
Wszystkie czasowniki, które formę czasu przeszłego tworzą w sposób nieregularny znajdziecie w sieci, bądź w większości książek do nauki języka holenderskiego. A może chcielibyście taką listę mieć tutaj…?
Koniec wyjaśnień, teraz czas na praktykę :)
Zij kwamen gisteren bij ons. Oni przyszli do nas wczoraj.
Zij schreef elke maand een brief. Pisała list każdego miesiąca.
Hij woonde in België. On mieszkał w Belgii.
Wij werkten toen in Polen. Pracowaliśmy wtedy w Polsce.
Poniżej małe zadanie dla Was. Zamieńcie poniższe zdania na zdania w czasie przeszłym niedokonanym.
Mijn tante huurt een groot huis.
Koop je dit schilderij?
Hij maakt lekkere soep.
Wij stoppen met roken.
Zijn zij bij de winkel?
Ik leer elke dag veel op school.
Eten jullie nooit vis?